Het einde van het boekjaar nadert en voor veel werkende professionals betekent dit dat we net een lang verblijf in de wereld van bedrijfsfotografie achter de rug hebben. Februari en maart zijn het seizoen van het ongrijpbare 'jaarverslag' - die geweldige baan waarbij klanten een behoorlijk bedrag betalen om hun raad van bestuur en bedrijf te laten fotograferen om de sfeer vast te leggen.
Bedrijfsfotografie - het brood en de boter van menig tog - is een vreemd beest. Als frisse fotograaf met sterrenogen dacht ik dat het een geweldige kans zou zijn om mijn stempel op een bedrijf te drukken en innovatief nieuw werk voor hen te produceren. Oh, de opwinding toen ze vertelden dat ze iets 'gek' wilden. En de bittere teleurstelling toen ik me realiseerde dat 'maf' betekent dat je een grijze achtergrond gebruikt in plaats van een witte. Bedrijfsfotografie is niet altijd het meest glamoureuze werk.
Een feit bewezen door het retoucherende aspect van menig bedrijfsshoot. Hebben de directeuren van bedrijven samen geen enkel paar neustrimmers? Als je begint als fotograaf, is het onwaarschijnlijk dat je rekening houdt met de uren die je besteedt aan het inzoomen op de neusgaten van een klant. Excuses aan degenen met een gevoelige instelling, maar een gewaarschuwd mens heeft een voorarm en zo... vooral omdat ik nog geen manier heb gevonden om midden in de shoot met een trimmer te zwaaien en een opruimactie voor te stellen.
Bedrijven hebben de duidelijke neiging om fotoshoots op dezelfde dag te organiseren als grote vergaderingen - waarschijnlijk omdat het een van de weinige keren is dat alle directeuren en hoge pieten op één plek zijn. Wij fotografen begrijpen dit, maar het kan tot complicaties leiden. Fotografeer ze voor de lunch en het zal moeilijk zijn om ze langer dan vijf minuten in de kamer te houden, uit angst dat het gratis buffet verdwijnt. Fotografeer ze na de lunch en als het een vloeibare is geweest, zal het net zo moeilijk zijn om ze overeind te houden. Natuurlijk zijn er genoeg plaatsen die van begin tot eind uiterst professioneel zijn, maar ze leveren geen leuke verhalen op, toch?
Je zou verwachten dat als vrouwelijke fotograaf mijn grootste probleem het omgaan met seksisme van mannen van een bepaalde generatie is. Sterker nog, je zou het mis hebben, want de enige keer dat ik seksisme ben tegengekomen, was van drie regisseurs die allemaal amper vijf jaar ouder waren dan ik. Nadat ik allemaal mijn mannelijke assistent als fotograaf had begroet; ze maakten tijdens de shoot tamelijk denigrerende opmerkingen. Ik sta niet bekend om mijn kalme houding ten opzichte van dit soort dingen, maar wraak is soms een gerecht dat het best koud wordt geserveerd. En toen ik het bedrijf eenmaal op de zwarte lijst had gezet voor elke fotograaf in Londen en de vrouwonvriendelijke wombats een beetje 'glimmend' in hun foto's had achtergelaten, denk ik dat ik mijn punt had bewezen.
Natuurlijk staan er niet alleen portretten in het jaarverslag. Men moet ook de ‘sfeer’ van het bedrijf vastleggen, om investeerders de slagvaardige en aantrekkelijke facetten van de organisatie te laten zien. Prima, als het bedrijf dat je fotografeert vanaf het dak verreikende uitzichten heeft over de skyline van Londen. Minder goed als ze op een industrieterrein in Croydon zijn gevestigd. En het is ook niet zo dat je je toevlucht kunt nemen tot de binnenomgeving – tenzij je denkt dat ligboxafscheidingen een ‘stotende’ omgeving suggereren. Maak je echter geen zorgen:je kunt dingen altijd verdoezelen door groepen werknemers te fotograferen die vergaderingen hebben of industrieel aan hun bureau werken. Zodra je het afval van blikjes frisdrank en pakjes chips van hun bureau hebt opgeruimd, tenminste.
Ik fotografeer al zo'n 20 jaar bedrijfsfotografie en, wat dit artikel je ook doet geloven, ik geniet er eigenlijk best van. Goed geld, goede verhalen - verwacht niet dat je creativiteit tot bloei komt. Bewaar dat voor de andere genres!